I.
Size nefes egzersizlerinden, auralardan, çakralardan ve başka spiritüel saçmalıklardan bahsetmeyeceğim.
Musa Eroğlu türküsünde ne diyor; “Ölüm bir nefes arası, bize de gelir sırası.” Hayatı nefesle ilişkilendirerek bir tanım yapmak istedim ama bundan iyisi aklıma gelmedi.
Ezgiler, onlarca notalardan; maddeler, milyonlarca atomlardan; okyanus, milyarlarca su damlasından oluşur. Hayat ise nefeslerden oluşur. Nefes sayısı ne kadar azsa, kendisi o kadar lezzetli bir moladan ibaret hayat.
II.
Richard Sennett kitabında çok güzel bir karakter tanımı yapıyor. “Karakter, kendi arzularımıza ve diğer insanlarla aramızdaki iişkilere yüklediğimiz etik değerlerdir. Kendimizde değerli bulduğumuz ve başkalarının değerli bulmasını beklediğim kişisel özelliklerimizdir.” Bu tanımda benim en çok dikkatimi çeken şey, kişilere değil ilişkilere yüklediğimiz değer karakteri belirliyor. Söz vardır ya, bana arkadaşını söyle falan filan, gerisini biliyorsunuz.
İnsanı şekillendirenin çevresi olduğuna inanırdım, öznenin kendisini edilgen görüp çevresini mesul tutarak. Oysa insan yaradılış olarak sosyal bir varlıktır, sosyal olmak zorundadır. Yani sizin çevrenizdeki “kötü arkadaşlar” başkalarının da bir şekilde hayatına giriyor, girmek zorunda. Size şeytan olan, başkasına melek olabiliyor. Bu iletişim sanatının yanı sıra karakterin de belirlediği bir şey.
Bir kimseyle olan ilişkilerimizde kişiye, ilişkimizden yani -Sennett’in dediği gibi- karakterimizden fazla değer verirsek karakterimiz aşınmaya başlar.
III.
Nefes demiştim unutmadım.
Hatta karakter analizi aracı olarak nefes demiştim.
Hayat denen zaman diliminin her bir anını temsil eden nefes.
- Kimlerle aynı ortamda nefes alıp veriyorsun? Kimlerle aynı havayı soluyorsun?
- Ne için nefes alıyorsun? -Belki de en önemli soru bu.-
- Kimlerden, ne elde etmek uğruna nefes döküyorsun?
- Hayat denen molada nefesini kesen şeyler neler?
- Neler için nefes nefese kalıyoruz bu koşuşturmada?
- Değmeyeceğini bildiğin şeyler veya kişiler için gerektiğinde “Nefesime yazık” diyebiliyor musun?
- Ve son olarak Zülfü Livaneli‘nin bir Giresun ağıdından bestelediği türküdeki o nefes dizeleriyle nefesini özleyen birileri bırakabilecek misin şu hayatta?
“Nesine yar nesine,
Ölürüm yâr sesine,
Bir daha varsa idi,
Nefesim nefesine.”
IV.
Nefes, zamandan ve mekandan münezzeh değildir.
Nerde, ne zaman, ne için, nasıl, kimlerle nefesini tükettiğin karakterini belirler.